FibroSCAN

 

FibroScan nedir?
     
  FibroScan® karaciğerin sertliğini (esnekliğini) vücuda herhangi bir müdahale yapmaksızın hızlı, ağrısız ve zahmetsiz bir şekilde ultrason dalgaları kullanarak kısa sürede ölçen ileri teknolojili yeni bir tıbbi cihazdır. Özel tarayıcı uçları yardımıyla karaciğerin sertlik derecesini ölçerek karaciğer hasarını (özellikle ileri evre fibrozisi) yüksek bir doğrulukla tahmin eder. FibroScan cihazı karaciğer biyopsisi ile alınabilen dokunun en az 100 katı büyüklüğünde bir karaciğer alanını inceler. Marmara Üniversitesi Gastroenteroloji Enstitüsü en gelişmiş modeldeki cihaza (FibroScan® 502 touch) tüm ekipmanlarıyla birlikte (CAP, M prob, XL prob) sahip Türkiye'deki ilk ve tek sağlık kuruluşudur.

 

Karaciğer sertliği (liver stiffness) ne anlama gelir?
Kronik karaciğer hastalıkları (Hepatit B, Hepatit C,  yağlı karaciğer hastalıkları, ilaç kullanımına bağlı hepatitler ve diğer karaciğer hastalıkları) karaciğerde zamanla hasara yol açabilirler, hasar zamanla karaciğer dokusunda nedbeler bırakır (fibrozis). Fibrozis ilerledikçe karaciğer daha çok sertleşir. Fibrozisin son evrede olması siroz anlamına gelir. Fibroscan karaciğer sertliğini ölçerek karaciğerin fibrozis evresini tahmin eder.
Karaciğer fibrozisinin mikroskopta görünüşü (mor halka). 

 

FibroScan karaciğer yağlanmasını ölçer mi?
CAP özelliği bulunan cihazlar karaciğer içindeki yağlanma miktarını ultrasondan çok daha hassas bir biçimde ve sayısal olarak saptar. CAP tercihe bağlı bir özelliktir, her cihazda bulunmayabilir. Biz  CAP özelliği olan bir cihaz kullanıyoruz .

 

FibroScan’in faydaları nelerdir?

Karaciğerin durumunu en doğru biçimde değerlendiren yöntem karaciğer biyopsisidir. Ancak ağrılı olması ve zaman zaman ciddi komplikasyonlara (kanama gibi) yol açabilmesi nedeniyle hastalarda çekince yaratabilmektedir.   Fibroscan birçok hastalıkda tanı için gereksiz biyopsi yapılmasını engelleyebilir, pek çok hastalıkta tedavi etkinliğini izlemede kullanılabilir. Karaciğer hastalığının  seyri hekimce belirlenen  aralıklarla Fibroscan yapılarak ağrısız, sızısız bir şekilde takip edilebilir (tekrarlı biyopsiler ile takip akılcı ve uygun değildir). Ancak Fibroscan yapılmış olması biyopsi gerekliliğini her zaman ortadan kaldırmaz.

Fibroscan kullanımının en yararlı olduğu hastalıklardan biri de nonalkolik  karaciğer yağlanması (NAFLD)’dır. NAFLD oldukça sık görülen (toplumda ortalama %25)  bir karaciğer hastalığıdır.  Genellikle tesadüfen ultrasonda  yağlanma saptanmasıyla karşımıza çıkar.  NAFLD’ın ilerleyici şekli olan steatohepatit (NASH)’de ise genellikle karaciğer enzimleri (AST, ALT) hafifçe yükselmiştir.   NASH’e  fibrozis eşlik edebilir ve bu hastaların   % 10-20’sinde 10 yıllık süre içinde fibrozisdeki ilerlemeyle siroz gelişebilir. Normal görüntüleme yöntemleri (ultrason, tomografi, MR)  yağlı karaciğer hastalarındaki fibrozisi saptayamaz. Oysa fibrozisin erken dönemde saptanması siroz riski taşıyan kimselerin belirlenmesi ve diyet, eksersiz gibi gerekli önlemlerin alınması bakımından önem taşır.  Fibrozisin kesin tanısı ancak karaciğer biyopsisi ile konur, işte bu nedenle oldukça sık görülen  karaciğer yağlanmasında  siroz öncüsü olabilecek ileri evredeki fibrozisin saptamak için hastaların Fibroscan ile taranması büyük önem taşımaktadır. Bu yöntem karaciğer yağlanmasının diyet, egzersiz ve diğer tedavilerle ne kadar düzeldiğini de göstermede de faydalıdır.

 

FibroScan’in herhangi bir riski var mıdır?
Fibroscan muayenesi ağrısız  ve vücuda herhangi bir müdahale gerektirmeyen ultrason gibi bir işlemdir. Ölçüm esnasında sadece ses dalgalarının titreşimi hissedilebilir.  Fibroscan hastalar tarafından yaptırılması çok kolay bir işlem olarak tariflenmektedir.
Doç. Dr. Yusuf Yılmaz FibroScan ile hastasını muayene ederken.

 

FibroScan her hastaya yapılabilir mi?
İşlemin gebelerde, asiti (karnında sıvı) olanlarda, vücudunda tıbbi cihaz taşıyanlarda (kalp pili, elektroşok cihazı gibi) yapılması tavsiye edilmez. Fibroscan ile ölçüm bazı kişilerde (kaburga aralıklarında darlık, şişmanlık gibi) her şeye rağmen başarısız olabilir (%5). Üretici firmanın geliştirdiği yeni bir tarayıcı uçla (XL prob ) şişman kimselerdeki ölçümün başarısı artmıştır.   Kurumumuzda XL prob bulunmaktadır.

 

FibroScan işlemi nasıl yapılır? Hazırlık gerektirir mi?
İnceleme yapılacak kimse sağ eli başının arkasına gelecek şekilde sırtüstü yatırılır. Cihazın tarayıcı ucu bir jel ile sıvanıp  göğüs kafesinin sağ alt kısmındaki kaburgaların arasından cilde  temas ettirilerek çeşitli sayıda ölçümler alınır.  Bu sırada hiçbir şekilde ağrı hissedilmez, sadece ses dalgalarının varlığı anlaşılabilir. İşlem süresi ortalama 5 dakikadır.  İşlemden sonra  sonuç hemen verilir. İşlemden önce herhangi bir hazırlığa gerek yoktur , ancak 2 saat öncesinden itibaren yemek yememeniz önerilir, su içebilirsiniz. 

 

FibroScan rapor sonucu nasıl yorumlanır?
Raporda karaciğer sertliği ölçümü 1,5-75 kPa arasında, CAP ölçümü ise (yağlanmayı gösterir) 100-400 dB/m arasında değişen bir değer olarak bildirilecektir.   Elde edilen değerler mutlaka karaciğer hastalıklarında tecrübeli bir hekim tarafından hastanın tıbbi hikayesi, laboratuar bulguları,  ölçüm işleminin kalitesi (geçerli ölçüm sayısı, başarı oranı, IQR/M oranı) ve karaciğer sertliğini etkilediği bilinen diğer faktörlerin potansiyel varlığı dikkate alınarak yorumlanmalıdır.

 

FibroScan için nasıl randevu alabilirim?
Marmara Üniversitesi Gastroenteroloji Enstitüsü’nün 0216 4214379 no’lu telefonundan Fibroscan için randevu alabilirsiniz. Randevunuza elinizde bulunan tüm tetkik sonuçlarıyla gelmeniz önerilir.

 

Doç. Dr. Yusuf Yılmaz

İç Hastalıkları ve Gastroenteroloji Uzmanı

Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi 

Öğretim Üyesi

 

 


This page updated by Gastroenteroloji Enstitüsü on 25.04.2022 12:23:58

QUICK MENU